سلام به همه دوستان و همراهان عزیز!
خوشحالم که امروز در این فضای مجازی، فرصتی فراهم شده تا درباره یکی از مهمترین مفاهیم دینی و فکری اسلام، یعنی اجتهاد، با شما گفتگو کنم. اجتهاد، به عنوان یکی از ارکان اصلی تفکر دینی در اسلام، نه تنها راهی برای درک عمیق تر احکام شرعی است، بلکه ابزاری است برای پاسخگویی به نیازهای نوین جامعه در پرتو تعالیم اسلام.

من به عنوان یک طلبه، سالهاست که در این مسیر گام برمیدارم و همواره تلاش کرده ام تا با نگاهی نو به منابع دینی (قرآن، سنت، عقل و اجماع)، پرسش های امروز جامعه را با پاسخ هایی روشن و مستدل همراه کنم. در این وبلاگ، قصد دارم تجربیات، چالشها و دیدگاههای خود را درباره فرآیند اجتهاد، روشهای استنباط احکام، و نقش اجتهاد در زندگی روزمره با شما به اشتراک بگذارم.

از تفسیر آیات قرآن تا تحلیل روایات معصومین (ع)، از مسائل فقهی روز تا چالش های اخلاقی و اجتماعی، همه و همه موضوعاتی هستند که در این وبلاگ به آنها خواهیم پرداخت. امیدوارم این نوشته ها بتواند برای شما، چه به عنوان یک دانشجوی علوم دینی، چه به عنوان یک فرد علاقه مند به مباحث اسلامی، مفید و الهام بخش باشد.

پس با من همراه شوید تا در این سفر فکری، قدم به قدم به سوی فهم عمیق تر دین و زندگی بر اساس تعالیم ناب اسلام پیش برویم.
اجتهاد، تنها یک روش نیست؛ یک رسالت است.

با احترام،
شیخ المجانین رضا فردی پور مسجدسلیمانی
طلبه و پژوهشگر دینی

بعثت پیامبر اکرم (ص) نقطه آغاز دین مبین اسلام در جهان است. حضرت محمد در روز 27 رجب در سن 40 سالگی و در غار حرا به پیامبری مبعوث شد.

هنگامی که رسول خدا به رسالت مبعوث شد مردم در جهالت و گمراهی به سر می‌بردند؛ آثار توحید از میان رفته و فروغ انسانیّت خاموش گشته بود، عقاید مردم دستخوش خرافات و تحریفات شده بود لذا حضرت محمد به پیامبری نایل آمد و مأمور شد که چند خدا پرستی و بت پرستی را از زمین بردارد و خدا پرستی را رواج دهد و پیام وحی را به مردم برساند.

اعمال مستحبی شب عید مبعث

امام جواد(ع) فرمود: همانا در رجب شبی است که از آنچه آفتاب بر آن می‏‌تابد، بهتر است و آن شب 27 رجب است که در صبح آن پیغمبر خدا(ص) به رسالت مبعوث شد و به درستی که از برای عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل 60 سال است.

امام محمدباقر(ع) می‌فرماید: چون نماز عشا را به جا آوردی و به رختخواب رفتی، پس هر ساعتی از شب تا نیمه شب که خواستی، بیدار می‌شوی و 12 رکعت نماز به جا می‌آوری و در هر رکعتی سوره «حمد» و سوره‌ای از سوره‌های کوچک مفصل(از سوره محمد تا پایان قرآن) را می‌خوانی، پس چون در هر دو رکعتی سلام دادی و از نمازها فارغ شدی، بعد از سلام می‌نشینی و سوره‌های «حمد»، مُعَوَّذَتَیْن(ناس و فلق)، «توحید»، «کافرون»، «قدر» و «آیة‌الکرسی» را هر کدام 7 مرتبه می‌خوانی و در عقب همه این دعا را بخوان:

«اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِمَعاقِدِ عِزِّکَ عَلَی اَرْکانِ عَرْشِکَ وَمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ وَبِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ وَذِکْرِکَ الاْعْلیَ الاْعْلیَ الاْعْلی وَبِکَلِماتِکَ التّامّاتِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بی ما اَنْتَ اَهْلُهُ»، سپس هر دعایی را که خواستی بخوان.

-غسل در این شب مستحب است.
-زیارت امیرالمؤمنین(ع) در شب 27 رجب در نجف اشرف زیاد توصیه شده است، به گونه‌ای که افضل اعمال این شب دانسته شده است.

-این دعا را بخوانند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِالتَّجَلِیِ الاْعْظَمِ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ وَالْمُرْسَلِ الْمُکَرَّمِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَغْفِرَ لَنا ما اَنْتَ بِهِ مِنّا اَعْلَمُ یا مَنْ یَعْلَمُ وَلا نَعْلَمُ اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی لَیْلَتِنا هذِهِ الَّتی بِشَرَفِ الرِّسالَةِ فَضَّلْتَها وَبِکَرامَتِکَ اَجْلَلْتَها وَبِالْمَحَلِّ الشَّریفِ اَحْلَلْتَها.... اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلِ الْیَقینَ فی قَلْبی وَالنُّورَ فی بَصَری وَالنَّصیحَةَ فی صَدْری وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ عَلی لِسانی وَرِزْقاً واسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَلا مَحْظُورٍ فَارْزُقْنی وَبارِکْ لی فیما رَزَقْتَنی وَاجْعَلْ غِنایَ فی نَفْسی وَرَغْبَتی فیما عِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»

پس به سجده برود و 100 مرتبه بگوید: «اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذی هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ وَخَصَّنا بِوِلایَتِهِ وَوَفَّقَنا لِطاعَتِهِ شُکْراً شُکْراً»

پس سر از سجود بردارد و بگوید: «اَللّهُمَّ اِنّی قَصَدْتُکَ بِحاجَتی وَاعْتَمَدْتُ عَلَیْکَ بِمَسْئَلَتی وَتَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتی وَسادَتی اَللّهُمَّ انْفَعْنا بِحُبِّهِمْ وَاَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فی زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ».

اعمال روز 27 رجب

خلاصه اعمال روز مبعث: اوّل: غسل کردن، دوّم: روزه گرفتن و آن یکى از چهار روزى است که در طول سال براى روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابى برابر با روزه هفتاد سال دارد. 
سوّم: صلوات زیاد فرستادن.  چهارم: زیارت حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله و امیر المؤمنین علیه السّلام

برای روز 27 رجب بر اساس مفاتیح الجنان اعمالی ذکر شده است این اعمال به شرح ذیل است:

1- غسل: انجام غسل در روز عید مبعث مستحب است.

2- روزه: یکی از 4 روزی است که در تمام سال امتیاز دارد برای روزه گرفتن و برابر است با روزه هفتاد سال

3- صلوات فرستادن

4- زیارت حضرت رسول و امیر المؤمنین علیهما السلام‏

5- خواندن نماز: شیخ طوسی در کتاب مصباح فرموده است که از ریّان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد علیه السّلام زمانی که در بغداد بود روز نیمه و روز بیست و هفتم رجب را روزه گرفت و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و هم به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بجا آوریم به این صورت که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و سوره خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره‌های «حمد» و «قل هو اللّه احد» و «قل اعوذ برب الفلق» و «قل اعوذ بربّ الناس» را چهار مرتبه بخوانیم.

آنگاه چهار مرتبه بگوئیم:

لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از هر چیزی است، و منزّه است خدا، و خدا را سپاس، و نیست جنبش و نیرویی جز به عنایت خدای برتر و بزرگ

و چهار مرتبه:
اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌آورم

و چهار مرتبه:
لا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً
هیچکس را برای پرودگارم شریک نسازم

6- خواندن نماز: در این روز دوازده رکعت نماز به جا آورید در هر رکعت سوره «حمد» و سوره‌ای که آسان باشد بخوانید، و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت بگویید:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا یَا عُدَّتِی فِی مُدَّتِی یَا صَاحِبِی فِی شِدَّتِی یَا وَلِیِّی فِی نِعْمَتِی یَا غِیَاثِی فِی رَغْبَتِی یَا نَجَاحِی فِی حَاجَتِی یَا حَافِظِی فِی غَیْبَتِی یَا کَافِیَّ فِی وَحْدَتِی یَا أُنْسِی فِی وَحْشَتِی أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُقِیلُ عَثْرَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتُرْ عَوْرَتِی وَ آمِنْ رَوْعَتِی وَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی فِی أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کَانُوا یُوعَدُونَ

هنگامی که از نماز فارغ شدی، هر یک از سوره‌های «حمد» و «قل هو اللّه احد» و «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ بربّ الناس» و قل یا ایّها الکافرون و «انا انزلنا» و «ایة الکرسی» را هفت مرتبه بخوانید؛ و هفت بار بگویید: لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِالله

معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است، و پاک است خدا، و جنبش و نیرویی جز به خدا نیست؛

و هفت بار بگویید:

اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً
خدا، خدا پروردگار من است و هیچ چیر شریکش نگیرم و می‌خوانی هر دعا که خواهی.

7- خواندن دعای زیر در این روز مستحب است:

یا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یَا مَنْ عَفا وَتَجاوَزَ اعْفُ عَنِّى وَتَجاوَزْ یَا کَرِیمُ. اللّهُمَّ وَقَدْ أَکْدَى الطَّلَبُ، وَأَعْیَتِ الْحِیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الْآمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ إِلّا مِنْکَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ‌ای آن‌که به عفو و گذشت فرمان داده و عفو و گذشت را بر عهده خویش ضمانت نموده است،‌ای آن‌که بخشید و در گذشت، مرا عفو کن و از من درگذر‌ای کریم. خدایا! طلب سخت شده و چاره‌جویی و راه‌یابی مرا به زحمت افکنده و آرزو‌ها کهنه گشته و رشته امید جز از تو که یگانه‌ای و شریکی نداری بریده شده است.

اللّهُمَّ إِنِّى أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ لَدَیْکَ مُتْرَعَةً، وَأَبْوابَ الدُّعاءِ لِمَنْ دَعاکَ مُفَتَّحَةً، وَالاسْتِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِکَ مُباحَةً، وَأَعْلَمُ أَنَّکَ لِداعِیکَ بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلصَّارِخِ إِلَیْکَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَأَنَّ فِى اللَّهْفِ إِلى جُودِکَ وَالضَّمانِ بِعِدَتِکَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ؛ وَمَنْدُوحَةً عَمَّا فِى أَیْدِى الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَأَنَّکَ لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَکَ.
خدایا! من راه‌های خواهش را به سوی تو باز می‌یابم و چشمه‌سار‌های امید نزد تو پر آب است و در‌های دعا را برای هرکه به درگاهت دعا کند گشوده‌ای و یاری‌ات آن را که از تو یاری خواهد فراهم است و می‌دانم که برای آن‌که تو را خواند در جایگاه اجابتی و برای فریادکننده‌ات درصدد فریادرسی هستی و همانا در طمع ورزیدن به بخششت و اعتماد به وعده‌ات جایگزینی است برای دریغ ورزی بخیلان؛ و گشایشی است از آنچه در دست ثروت اندوزان است، تو از بندگانت در پرده نمی‌روی، جز اینکه کردارشان بین تو و ایشان پرده می‌افکند.

وَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زادِ الرَّاحِلِ إِلَیْکَ عَزْمُ إِرادَةٍ یَخْتارُکَ بِها وَقَدْ ناجاکَ بِعَزْمِ الْإِرادَةِ قَلْبِى، وَأَسْأَلُک بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعاکَ بِها راجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ، أَوْ صارِخٌ إِلَیْکَ أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ، أَوْ مَلْهُوفٌ مَکْرُوبٌ فَرَّجْتَ کَرْبَهُ، أَوْ مُذْنِبٌ خاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، أَوْ مُعافىً أَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ عَلَیْهِ، أَوْ فَقِیرٌ أَهْدَیْتَ غِناکَ إِلَیْهِ، وَ لِتِلْکَ الدَّعْوَةِ عَلَیْکَ حَقٌّ وَعِنْدَکَ مَنْزِلَةٌ إِلّا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَقَضَیْتَ حَوائِجِى حَوائِجَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
و هر آینه دانستم که برترین توشه کوچ کننده به سویت، اراده نیرومندی است که بدان تو را برمی‌گزیند و با همین اراده نیرومند دلم با تو مناجات کرده و از تو می‌خواهم هر دعایی را که تو را به آن خواند امیدواری که او را به آرزویش رساندی، یا فریادکشی به درگاهت که به دادش رسیدی، یا دل سوخته غم‌زده‌ای که اندوهش را زدودی، یا گنه‌کار خطاکاری که او را آمرزیدی، یا تندرستی که نعمت خویش را بر او تمام کردی، یا بی‌چیزی که توانگری‌ات را به او هدیه دادی و چنین دعایی را بر تو حقّی است و نزدت مقامی، به حق این دعا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و حاجات دنیا و آخرتم را برآور.

وَهذا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکَرَّمُ الَّذِى أَکْرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، یَا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ فَنَسْأَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ الَّذِى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِى ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ إِلى غَیْرِکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىمُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ وَتَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِینَ فِیهِ بِطاعَتِکَ، وَالْآمِلِینَ فِیهِ بِشَفاعَتِکَ.
این رجب مرجّب مکرم است که ما را به آن گرامی داشتی، نخستین ماه‌های حرام است که ما را به خاطر آن از بین ملّت‌ها اکرام نمودی،‌ای دارای جود و کرم، از تو درخواست می‌کنیم به حق ماه رجب و به نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه و گرامی‌تری که آن را آفریدی پس در سایه‌ات استقرار یافت و جلوه‌اش از تو به دیگری نمی‌رسد، بر محمّد و اهل بیت پاکش درود فرستی و ما را در این ماه از عاملین به طاعتت و آرزومندان شفاعتت قرار دهی.

اللّهُمَّ وَاهْدِنا إِلى سَواءِ السَّبِیلِ، وَاجْعَلْ مَقِیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقِیلٍ فِى ظِلٍّ ظَلِیلٍ، فَإِنَّکَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ، وَالسَّلامُ عَلَى عِبادِهِ الْمُصْطَفَیْنَ وَصَلَواتُهُ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ
خدایا! ما را به راه راست هدایت فرما و استراحتگاه ما را در سایه‌سار همیشگی‌ات نزد خویش بهترین استراحتگاه قرار ده که تو ما را بسی و چه نیکو کارگشایی هستی و سلام و درود بر همه بندگان برگزیده‌اش.

اللّهُمَّ وَبارِکْ لَنا فِى یَوْمِنا هذَا الَّذِى فَضَّلْتَهُ، وَبِکَرامَتِکَ جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظِیمِ الْأَعْلى أنْزَلْتَهُ، صَلِّ عَلَى مَنْ فِیهِ إِلَى عِبادِکَ أَرْسَلْتَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الْکَرِیمِ أَحْلَلْتَهُ
خدایا! به ما در این روز برکت ده، روزی که آن را برتری دادی و به کرامتت بزرگ نمودی و به جایگاه بزرگ و برتر وارد ساختی، بر آن‌که در این روز به سوی بندگانت فرستادی و او را به مقام با کرامتی برآوردی درود فرست.

اللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ صَلاةً دائِمَةً تَکُونُ لَکَ شُکْراً، وَلَنا ذُخْراً، وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا یُسْراً، وَاخْتِمْ لَنا بِالسَّعادَةِ إِلى مُنْتَهى آجالِنا وَقَدْ قَبِلْتَ الْیَسِیرَ مِنْ أَعْمالِنا، وَبَلَّغْتَنا بِرَحْمَتِکَ أَفْضَلَ آمالِنا، إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ، وَصَلَّى اللّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ
خدایا! بر او درود فرست، درودی همیشگی که برای تو سپاس و برای ما ذخیره‌ای باشد و در کارمان آسانی قرار ده و پایان عمرمان را به سعادت و نیکبختی ختم کن، در حالی که اعمال اندک ما را پذیرفته و با رحمت بی‌کرانت ما را به برترین آرزوهایمان رسانده باشی که تو بر هر چیز توانایی و درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش باد.

8- خواندن دعای اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّى الْأَعْظَمِ